Κυριακή, 05 Σεπτεμβρίου 2010 14:13

Ο Πάμπλο Πικάσο αναγνωρίζει τη φύση, ως μέγιστο δάσκαλο

Γράφτηκε από την 
Στο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Printa (μετάφραση Α. Δημητριάδη, Γ. Ιωαννίδης), ανακάλυψα στη σελίδα 110 ένα απόσπασμα που αναφέρεται στην άποψη του Πικάσο για τη φύση πιο συγκεκριμένα για τη σχέση που ένας ζωγράφος οφείλει να οικοδομεί μαζί της. Ακολουθεί το κείμενο του μεγάλου κυβιστή καλλιτέχνη, για να επαληθεύσει όσα προαναφέρθηκαν:
«Δεν μπορούμε να εναντιωθούμε στη φύση. Είναι πιο δυνατή και από τον πιο δυνατό άνθρωπο! Έχουμε κάθε συμφέρον να τα πηγαίνουμε καλά μαζί της. Μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας κάποιες ελευθερίες, μόνο όσον αφορά στις λεπτομέρειες, όμως».

Ο Πικάσο διατυπώνει απερίφραστα τη θεωρία του για την παντοδυναμία της τέχνης έναντι του ανθρώπου, γεγονός που, όπως υπογραμμίζει, οφείλει να καθίσταται σεβαστό από όλους τους καλλιτέχνες. Το συμφέρον όλων είναι να οικοδομηθεί μια καλή σχέση ανάμεσα σε αυτούς και τη φύση, καθώς εκείνη παρέχει στους καλλιτέχνες τις αφορμές για την καλλιτεχνική δημιουργία. Από το φυσικό περιβάλλον αντλούμε πλήθος από εικόνες, οι οποίες εσωτερικεύονται μέσα μας και αφού υποστούν κάποιας επεξεργασίας, μετασχηματίζονται εν συνεχεία σε έργα τέχνης.

Ο ζωγράφος κρίνει ότι οι καλλιτέχνες έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν εν μέρει στη φύση ? χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εναντιώνονται σε αυτήν. Οι καλλιτέχνες, κατά τον Πικάσο, επιτρέπεται να αποδίδουν με το δικό τους προσωπικό ύφος και τη δική τους τεχνοτροπία μόνο λεπτομέρειες από το φυσικό περιβάλλον. Σε γενικές γραμμές όμως, υποχρεούνται να ακολουθούν τους νόμους της φύσης στο έργο τους.

Σ? ένα άλλο απόσπασμα του ίδιου βιβλίου που φιλοξενείται στη σελίδα 109, ο Πικάσο αναφέρεται στην προσωπική σχέση που έχει ο ίδιος αναπτύξει με τη φύση. Ειδικότερα, καταγράφει:
«Όπως λέω πολύ συχνά, δεν προσπαθώ να εκφράσω τη φύση. Μάλλον προσπαθώ, όπως οι Κινέζοι, να εργαστώ όπως η φύση. Και η πρόθεσή μου είναι, αυτή η εσωτερική ένταση (η δυναμική της δημιουργίας μου) να παρουσιάζεται στον παρατηρητή ως βιασμός της παραδοσιακής ζωγραφικής».

Ο Πικάσο καταθέτει την επιθυμία του να εργαστεί όπως εργάζεται η φύση. Σεβόμενος τους ίδιους με εκείνη νόμους. Και παράλληλα, νιώθοντας διαρκώς την ελευθερία της δημιουργίας. Η σχέση όμως που αναπτύσσεται ανάμεσα στον εσωτερικό κόσμο του δημιουργού και στον εξωτερικό κόσμο, δεν μπορεί παρά να δημιουργεί εντάσεις και αντιθέσεις. Αυτές ακριβώς οι εντάσεις της έσω και έξω πραγματικότητας αποτυπώνονται εν τέλει στο έργο του ζωγράφου. Κι επειδή ακριβώς ο Πικάσο δεν αντιγράφει απλώς την εξωτερική πραγματικότητα, αντιθέτως την διυλίζει μέσα από τη δική του ιδιοσυγκρασία και ακολουθώντας τις επιταγές της προσωπικής του αισθητικής, το αισθητικό αποτέλεσμα φαίνεται στον παρατηρητή ως βιασμός της παραδοσιακής ζωγραφικής, η οποία εμμένει στη νατουραλιστική απεικόνιση της εξωτερικής πραγματικότητας.

Μελετώντας τα παραπάνω αποσπάσματα που αφορούν στη σχέση του καλλιτέχνη με τη φύση, ανακύπτουν τα συνεπακόλουθα ερωτήματα, για τα οποία ? δυστυχώς ? δεν μας παρέχει απαντήσεις ο Πικάσο: Ποια η σχέση ανάμεσα στο σεβασμό των νόμων της φύσης, όπως αποτυπώνεται σε ένα εικαστικό έργο και στην αποδοχή ενός έργου τέχνης από την κριτική και το φιλότεχνο κοινό; Μήπως η καλή σχέση του δημιουργού με τη φύση (δηλαδή η όσο το δυνατό πιστότερη απεικόνιση του εξωτερικού κόσμου) εξασφαλίζει και τη γρήγορη αποδοχή του έργου του; Και μήπως όσοι καλλιτέχνες επιχείρησαν να αναστρέψουν τους φυσικούς νόμους, έστω κι αν διέθεταν το θεωρητικό υπόβαθρο για να τεκμηριώσουν τη δημιουργία τους, θεωρήθηκαν από τους σύγχρονούς τους απορριπτέοι, ακόμα κι αν δικαιώθηκαν μεταγενέστερα από τους κριτικούς και το κοινό;

Ειρήνη Σπυριδάκη

Aσχολούμαι με την μοντέρνα ζωγραφική και κατοικώ στο Ηράκλειο Κρήτης. Έχω σπουδάσει Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με μεταπτυχιακά στο ΕΑΠ. Μαθήτευσα στο εργαστήρι ζωγραφικής του λέκτορα αισθητικής αγωγής Αζαρία Μαδανιάν. Έχω συμμετάσχει σε διεθνείς και πανελλήνιες ομαδικές εκθέσεις, αποσπώντας διακρίσεις σε διαγωνισμούς και έχω πραγματοποιήσει μία ατομική έκθεση.