Τρίτη, 24 Φεβρουαρίου 2009 19:30

Φουτουρισμός

Γράφτηκε από  Βατικιώτης Παντελής

Φουτουρισμός : Επίθεση στην παράδοση.
Η σύντομη αλλά βίαιη εμφάνιση του Φουτουρισμού.

Umberto Boccioni -metart

Η επιρροή του κυβισμού υπήρχε από την πρώτη στιγμή στις αρχές της ζωγραφικής και της γλυπτικής του ιταλικού φουτουρισμού.
Πρωτεργάτης του κινήματος του φουτουρισμού, που αρχικά ξεκίνησε σα λογοτεχνικό ρεύμα, υπήρξε ο Ιταλός ποιητής Filippo Tommaso Marinetti. Η έναρξη του κινήματος έγινε στο Μιλάνο το 1908 και μέσα από μια σειρά διακηρύξεων στα 1909 και 1910 διαδόθηκε σ' ένα ευρύ λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κύκλο, κάνοντας το Marinetti γνωστό ως κύριο εκπρόσωπο του κινήματος.
Στο πρώτο του πολιτικό Μανιφέστο ο Marinetti ζητούσε την κατεδάφιση των βιβλιοθηκών, των μουσείων, των ακαδημιών και των πόλεων του παρελθόντος που είχαν μετατραπεί, κατά τη γνώμη του, σε μαυσωλεία.

Εκθείαζε την ομορφιά της επανάστασης, του πολέμου, της ταχύτητας και του δυναμισμού της σύγχρονης τεχνολογίας.

Με θάρρος ανακοίνωσε επίσημα πως «...ο βρυχηθμός της μηχανής ενός αυτοκινήτου, που πέρνα με ταχύτητα αστραπής, είναι πολύ πιο ωραίος από τη Νίκη της Σαμοθράκης».

Οι φουτουριστές πρότειναν τη χρήση ενός εναλλακτικού συντακτικού της γλώσσας στην τέχνη. Όπως θα γράψει και ο ίδιος ο Marinetti:
«O Φουτουρισμός βασίζεται στην πλήρη ανανέωση της ανθρώπινης ευαισθησίας, που προκαλείται από τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις. Oι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο, το φωνόγραφο, το ποδήλατο, τη μοτοσικλέτα, το αυτοκίνητο, το υπερωκεάνιο, το πηδαλιοχούμενο, το αεροπλάνο, τον κινηματογράφο, τη μεγάλη εφημερίδα δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη πως αυτά τα μέσα επικοινωνίας, μεταφοράς και πληροφόρησης ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ψυχή τους».

balla_giacomo-lampadaart
Giacomo Balla-lampadaart
Το πνεύμα του φουτουρισμού αντανακλούσε σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητα του Marinetti. Η ακραία αγανάκτηση που ένοιωθε για την πολιτιστική και πολιτική παρακμή της Ιταλίας εκείνης της εποχής βρήκε πολλούς υποστηρικτές. Στις αρχές του 1909 συνδέθηκαν μαζί του οι ζωγράφοι Umberto Boccioni, Carlo Carra, Luigi Russolo, Gino Severini και Giacomo Balla.

Το καλλιτεχνικό Μανιφέστο που η ομάδα μπόρεσε να εκδώσει το 1910 εξυμνούσε την ιδέα της πολλαπλής προοπτικής, της μεταμόρφωσης και της κίνησης, που πολλαπλασιάζει το κινούμενο αντικείμενο, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη συγχώνευση εικαστικού χώρου και αντικειμένου.
Τα έργα τους ήταν προϊόν των ενιαίων χρωματικών μοτίβων του ιμπρεσιονισμού και κυρίως της τεχνικής του ντιβιζιονισμού ή πουαντιγισμού των νεότερων ιμπρεσιονιστών.

Οι φουτουριστές ασχολούνταν με πάθος με το πρόβλημα της δημιουργίας μίας αισθαντικής ταύτισης μεταξύ του θεατή και του έργου, τοποθετώντας «το θεατή στο κέντρο του πίνακα».
Παρ' ότι είχαν αφομοιώσει το τεχνικό λεξιλόγιο του κυβισμού, ο σκοπός τους δεν ήταν μία φορμαλιστική ανάλυση αλλά η άμεση πρόκληση συναισθημάτων.

 

Η τέχνη των φουτουριστών υμνούσε τη σύγχρονη βιομηχανία και τη ζωή των μεγαλουπόλεων. Ενδιαφέρονταν αποκλειστικά για την έκφραση εξατομικευμένων ιδανικών, μέσα από ένα χαρακτήρα μυστικιστικής αποκάλυψης, που επιτυγχάνεται χάρη στην οργιαστική και ολοκληρωτική δράση της εικόνας.
Χρησιμοποίησαν πινελιές συμπληρωματικών χρωμάτων, ακτινοβόλα και εκτυφλωτικά χρώματα.

Η έκθεση των φουτουριστών στο Μιλάνο το Μάιο του 1911 ήταν η πρώτη προσπάθεια να παρουσιάσουν στο κοινό τα ιδεώδη και τις θεωρίες τους. Η έκθεση τους στο Παρίσι, το Φεβρουάριο του 1912, τράβηξε την προσοχή του παριζιάνικου φιλότεχνου κοινού και κέρδισε θετικά σχόλια από το διάσημο ποιητή και συγγραφέα Apollinaire.

Μετά το Παρίσι η έκθεση μεταφέρθηκε στο Λονδίνο, Βερολίνο, Χάγη, Βρυξέλλες, Άμστερνταμ, Μόναχο. Έτσι ο φουτουρισμός μέσα σ' ένα χρόνο καθιερώθηκε ως ένα απαραίτητο κομμάτι της διεθνούς πρωτοπορίας.

russoloart
Luigi Russolo

Ο Umberto Boccioni (1882 - 1916) είναι ο κύριος εκπρόσωπος της φουτουριστικής γλυπτικής. Ο Boccioni αναζητούσε στη γλυπτική αθάνατες αξίες όπως «το στιλ της κίνησης», «το γλυπτό ως περιβάλλον». Στόχος του ήταν «να καταργηθούν απόλυτα και ολοκληρωτικά οι συγκεκριμένες γραμμές και οι κλειστές δομές. Οι μορφές να ανοίξουν και να αφομοιωθούν στο περιβάλλον». Πίστευε στο δικαίωμα του γλύπτη να χρησιμοποιεί κάθε είδους παραμόρφωσης και τεμαχισμού της ανθρώπινης μορφής ή του αντικειμένου, και επέμενε στη χρήση κάθε είδους υλικών, όπως «γυαλί, ξύλο, χαρτόνι, σίδερο, τσιμέντο, χαίτες αλόγων, δέρμα, ύφασμα, καθρέφτες, ηλεκτρικό φως. Κτλ».

 

 

 

Βιβλιογραφία : Σημειώσεις Χρήστου Μιχαλόπουλου (Iστορικός Tέχνης - καθηγητής)

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Μανιερισμός Η Σχολή του Μoνάχου »