Changeling ? Η Ανταλλαγή

Προς το τέλος του 2008 και τις αρχές του 2009 ο Κλιντ Ήστγουντ παρέδωσε δύο διαφορετικές ταινίες μεταξύ τους. Πρώτα μας έδωσε την «Ανταλλαγή» και δύο μήνες μετά το αριστουργηματικό Gran Torino. Είναι προφανές πως το σινεμά είναι η ζωή του. Και χαιρόμαστε για αυτό... ειδικά όταν και οι δύο ταινίες του είναι η μία καλύτερη από την άλλη.

Στην «Ανταλλαγή» η Κριστίν Κόλινς (Αντζελίνα Τζολί) βρίσκεται τον Μάρτιο του 1928 στην απέλπιδα κατάσταση μάνας που χάνει τον 9χρονο γιο της. Μια μέρα που είχε πάει, εκτάκτως στην δουλειά, επιστρέφει σπίτι κι απλά... δεν τον βρίσκει. Η αστυνομία του Λος Άντζελες, διεφθαρμένη μέχρι το κόκκαλο όπως διακυρήττει ο αιδεσιμότατος Γκούσταβ Μπριγκλιμπ (Τζον Μάλκοβιτς),  δεν κάνει τις απαιτούμενες ενέργειες αρχικά για να βρουν τον γιο της. Έτσι οι μήνες περνούν και φτάνει ο Αύγουστος για να βρεθεί το αγόρι από την αστυνομία και να επανασυνδεθεί με την μητέρα του. Όμως το αγόρι που βρίσκουν... δεν είναι ο γιος της, όπως λέει η ίδια. Κανείς όμως δεν φαίνεται διατεθιμένος να την πιστέψει και να ασχοληθεί περαιτέρω με την περιπτωσή της.

Το σενάριο βασίστηκε σε αληθινή ιστορία, παρά τα όποια σεναριακά τρικ τυχόν εντοπίσαμε, που πάντως εύστοχα χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν τις θετικές κι αρνητικές εντυπώσεις που πρέπει να απορρέουν από τον εκάστοτε χαρακτήρα. Ακόμα κι αν την πάρουμε σαν αυτή καθαυτή αληθινή ιστορία, ομολογουμένως είναι από αυτές που έχουν τρομερό ενδιαφέρον. Ενώ πολύ εύκολα στα χέρια λάθος σκηνοθέτη θα μπορούσε να καταντήσει ένα ρετρό βαρετό μελόδραμα εδώ μπορούμε να πούμε οτι ο Ήστγουντ ήξερε πολύ καλά τι έκανε και εκμεταλλεύτηκε όλα εκείνα τα στοιχεία που μπορούσε για να κάνει την ιστορία του ει το δυνατόν πιο ενδιαφέρουσα... παρά την σχετικά μεγάλη της διάρκεια.

Και τα κατάφερε για έναν απλούστατο λόγο. Έπλεξε μαεστρικά το ανθρώπινο δράμα με μία ιστορία εγκλήματος και μία δικαστική μάχη. Κι όλα αυτά στο χρονικό σημείο που έπρεπε για να εξελίξει τόσο την ιστορία του όσο και το ενδιαφέρον μας για αυτή. Τρία διαφορετικά είδη ταινιών δημιουργούν το κράμα της «Ανταλλαγής». Κάποιος θα μπορούσε να πει οτι είναι κι αρκετά πολιτικοποιημένη γιατί προσπαθεί να δείξει και το βρώμικο πρόσωπο των οργάνων της τάξεως της Αμερικής εκείνης της εποχής αλλά τον Ήστγουντ δεν τον απασχολεί αυτό αφού το παρουσιάζει σαν κάτι το «δεδομένο». Μένει συγκεντρωμένος στο δράμα της μάνας και σε οτιδήποτε περιστρέφεται γύρω από αυτό.

Η Αντζελίνα Τζολί δεν είχε εύκολο έργο, και δεν είμαι και πολύ σίγουρος πόσοι πριν δουν την ταινία θα πίστευαν οτι θα μπορούσε να ανταποκριθεί, δηλαδή να μας πείσει, ως μάνα της δεκαετίας του ?20, που έχει χάσει το βλαστάρι της. Τελικά, δίχως να δίνει κάποια συγκλονιστική ερμηνεία δεν μπορεί κάποιος να την προσπεράσει μην τουλάχιστον λέγοντας πως ήταν πολύ πειστική! Δεν χρειαζόταν έτσι κι αλλιώς κάποια σπαραξικάρδια ερμηνεία από μέρους της γιατί κάτι τέτοιο ίσως και να αποδεικνυόταν και... υπερβολή και πλεονεξία απέναντι στο κοινό γιατί από μόνα τους τα γεγονότα είναι ακραία και συγκινητικά. Παρόλα αυτά την υποψηφιότητα για Όσκαρ την «τσίμπησε» και δεν θα έλεγα κι άδικα...

Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και την εκπληκτική παραγωγή, σε επίπεδο σκηνικών, κουστουμιών και φωτογραφίας, που πράγματι μας μετέφερε στο Λος Άντζελες του 1928. Από την αρχή κιόλας η αναπαράσταση της εποχής μας κάνει θετική εντύπωση, παρότι όλοι φανταζόμασταν ? στο πίσω μέρος του μυαλού μας ? πως ο Κλιν Ήστγουντ δεν επρόκειτο να κάνει «προχειροδουλειά» στο τελευταίο κομμάτι. Τελειομανής και με εμμονή στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Αμερικής, απτά και μη, μας παρέδωσε σε αυτό το κομμάτι ακόμη μία άψογη παραγωγή.

Δεν υπάρχουν πολλά για να πει κάποιος για την «Ανταλλαγή». Πρόκειται για μία εξαιρετική ταινία, μία πολύ καλή δουλειά, αλλά όχι σπάνια ή διαφορετική σε βαθμό που να την ξεχωρίζει ως πολύ καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη παρόμοια έχουμε δει. Ναι μεν είχαμε πολύ καιρό να δούμε κάποια τέτοιου επιπέδου, τέτοιο δράμα και τέτοια αναπαράσταση εποχής, αλλά παρόλα αυτά δεν θα την έκρινα απαραίτητα και σαν μία ταινία που θα ξαναεπισκεπτόμουν σε σινεμά ή σε DVD για να την ξαναπολαύσω. Με λίγα λόγια η «Ανταλλαγή» είναι μία σπάνια ταινία ακριβώς για αυτό τον λόγο. Ενώ πλησιάζει στο να είναι κατά διαστήματα αριστουργηματική, δεν ξεχωρίζει για αυτό το στοιχείο της αλλά για το ότι η θεματολογία της δεν είναι κι ο,τι πιο πρωτότυπο μπορεί κάποιος να συναντήσει πλέον και σίγουρα δεν είναι κι ο,τι πιο... αισιόδοξο και φωτεινό. Υπέροχη σε όλα της αλλά η γεύση που αφήνει στο τέλος είναι ενός «ναι μεν την απόλαυσα... αλλά πολύ δύσκολα θα την ξανάβλεπα».