Τους αδελφούς Κοέν ή τους συμπαθείς ή δεν τους συμπαθείς. Είναι λίγο σαν την περίπτωση του Γούντυ Άλεν. Ή σου πάει το χιούμορ του κι ο τρόπος που λέει όσα λέει στις ταινίες του είτε δεν σου πάει. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τους Κοέν. Ή σου αρέσει το «πνεύμα» τους κι αυτή η μόνιμη ειρωνεία και σάτιρα που διακατέχει τα έργα τους ή όχι. Εμένα ουδέποτε μου «έκατσαν» καλά οι Κοέν. Τους έβρισκα πάντα ενδιαφέροντες και ξεχωριστούς αλλά το στυλ τους δεν με αγγίζει προσωπικά, ίσως γιατί βρίσκω ότι οι ταινίες τους μου αφήνουν μια αίσθηση «εξυπνακισμού», του στυλ «μόνο εμείς είμαστε τόσο έξυπνοι για να γράψουμε το τάδε σενάριο που επίσης μόνο εξίσου έξυπνοι άνθρωποι θα μπορέσουν να συλλάβουν», μόνο και μόνο γιατί κάποια σημεία στις ταινίες τους κρίνονται πάντα ως «δυσανάγνωστα». Με λίγα λόγια πάντοτε τους έβρισκα «δήθεν». Όσο για την ταινία «Καμμία Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους», που βραβεύτηκαν και με Όσκαρ, καλύτερα να παραμείνω κόσμιος και να μην αρχίσω τους? χαρακτηρισμούς. Πέρυσι πάντως μας είχαν διασκεδάσει τα μάλα. «Burn After Reading» (Καυτό Απόρρητο) με ρεσιτάλ Μπραντ Πητ και αρκετό γέλιο. Φέτος έκαναν κάτι πιο «προσωπικό».
1967. Ο εβραίος καθηγητής Φυσικής Λάρυ Γκόπνικ βρίσκεται αντιμέτωπος με μία σειρά ατυχών συμβάντων. Πρόταση διαζυγίου από τη γυναίκα του Τζούντιθ, εκβιασμός από ασιάτη μαθητή του να τον περάσει μάθημα, επιστολές προς την επιτροπή μονιμοποίησης καθηγητών που εμπεριέχουν κατηγορίες προς αυτόν, επισφαλείς σχέσεις κακής γειτονίας με τον Αμερικανάρα (πως λέμε Ελληνάρα) γείτονα του, ο γιος του καπνίζει μαριχουάνα και οι παράνομες δραστηριότητες από τον καθυστερημένο αδερφό του είναι μερικά από αυτά. Ή τουλάχιστον είναι αυτά που ξεκινούν μία αλυσιδωτή αντίδραση περαιτέρω ατυχών συμβάντων και τον οδηγούν στο να αναζητά την λύση στα γραφεία των ραβίνων.
Καταρχάς η ταινία ξεκινάει με μία σεκάνς που μόνη της θα μπορούσε να αποτελέσει μία από τις καλύτερες μικρού μήκους της χρονιάς. Αν οι Κοέν έμεναν σε αυτή τη σκηνή και την κυκλοφορούσαν ως ταινία μικρού μήκους τότε όλα τα ανάλογα φεστιβάλ θα την επιβράβευαν πολλάκις. Όμως δεν ήθελαν να μείνουν σε αυτή την αρχική σκηνή, που λαμβάνει χώρα σε μία εβραική κοινότητα της Πολωνίας με πρωταγωνιστές ένα ανδρόγυνο και αντιπαραβάλει την έννοια της λογικής και της μεταφυσικής σε ένα δωμάτιο.
Με αυτή τη σεκάνς δείχνουν τις διαθέσεις τους οι Κοέν. Μία Κοενική εβραική παραβολή ξεκινάει να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Τι θέλει να πει; Πως ερμηνεύεται τελικά αυτή η παραβολή; Μέσα στην ίδια την ταινία μάς εξιστορείται δια στόματος ραβίνου μία άλλη παραβολή. Η κατάληξη της είναι ότι απλά ήθελε να την πει στον Λάρυ και τίποτα παραπάνω, καθώς δεν έφερε καμία διδαχή. Το ίδιο συμβαίνει και με την ταινία που άφοβα θα την χαρακτήριζα ένα τεράστια τίποτα με μπόλικο καθόλου. Η παραβολή των Κοέν δεν έχει να πει απολύτως τίποτα. Καμμία συνοχή, κανένα ενδιαφέρον, καμμία ουσιαστική ιστορία, κανένα μήνυμα. Αν ήθελαν απλά να πουν ότι στην καρδιά των θρησκευτικών παραβολών (ή του εκάστοτε ιθύνοντος νου της εκκλησίας) δεν υπάρχει ουσία τότε τα κατάφεραν περίφημα. Αν παρόλα αυτά ανακαλύψει κάποιος μηνύματα περί οργής Θεού, θρησκευτικής καταπίεσης και ευτελισμού της έννοιας οικογένειας και και και? θα του βγάλω το καπέλο.
Η ταινία μοιάζει ατελείωτη. Το ένα αδιάφορο γεγονός διαδέχεται το άλλο και η απουσία χιούμορ ενισχύει αυτή την εντύπωση του πόσο ατελείωτη και κουραστική φαντάζει αυτή η ταινία. Το χιούμορ των Κοέν σε αυτό το φιλμ εξαντλείται στις πρώτες δέκα φορές που έκαναν το ίδιο τρυκ: η κάμερα πάγωσε για λίγα δευτερόλεπτα στην αστεία γκριμάτσα μίας εκφραστικής φυσιογνωμίας ή στην σιωπηλή έως παγερή αντίδραση πάλι μίας εκ των όσων παρελαύνουν στο έργο. Μετά την δέκατη φορά που χρησιμοποιείται αυτό το τρικ ο θεατής έχει ήδη κουραστεί ακόμα και για να χαμογελάσει.
Δείτε τη με δικιά σας ευθύνη. Προσωπικά θα τη σύστηνα μόνο στους φαν των Κοέν καθώς αν μία ταινία είναι πλέον το σήμα κατατεθέν του προσωπικού τους στυλ τότε αυτή είναι το «Ένας Σοβαρός Άνθρωπος». Μικρές εμπνεύσεις (παρμένες από άλλους κινηματογραφιστές όπως ο Μελ Μπρουκς) και το σεναριακό θεμέλιο της παραβολής δεν ήταν αρκετά για να κάνουν τους υπόλοιπους θεατές, πλην δηλαδή των φαν τους, να ενδιαφερθούν για το οτιδήποτε δείχνει η ταινία. Μετά την καταπληκτική αρχική σκηνή ξεκινάει η μεγάλη κατρακύλα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του πολύ καλού πρωταγωνιστή Μάικλ Στάλμπαργκ. Κι αυτό αποδεικνύει ένα πράγμα: ότι τέτοιες ταινίες δεν κάνουν ποτέ άνθρωποι που ενδιαφέρονται να κάνουν καριέρα ως κινηματογραφιστές, αλλά μόνο άνθρωποι που έχουν πάρει Όσκαρ και παίζουν μπάλα εκ του ασφαλούς! Εσείς αγαπητά αδέρφια του εβραϊκού λόμπι το χαίρεστε το αγαλματίδιο και για αυτό κάνατε και μία ταινία για την πάρτη σας και μόνο! Εμένα όμως τον δικό μου χαμένο χρόνο ποιος θα μου τον δώσει πίσω;