Ρόυσνταλ, Γιάκομπ Βαν (Jacob Van Ruysdael). Ολλανδός ζωγράφος, γεννήθηκε στο Χάρλεμ το 1629 και απεβίωσε στο Άμστερνταμ το 1682. Ο πατέρας του Ισαάκ ήταν άσημος ζωγράφος και κορνιζοποιός. Ο θείος του Σολομών βαν Ρόυσνταλ, αδερφός του πατέρα του, ήταν ζωγράφος αναγνωρισμένος. Μαθητής πιθανότατα του πατέρα του Ισαάκ και του θείου του Σολομών Ρόυσνταλ, που ήταν και οι δύο τοπιογράφοι, μπήκε σε ηλικία 21 ετών στη συντεχνία των ζωγράφων του Χάρλεμ και αναγνωρίστηκε πολύ νωρίς ως τοπιογράφος.

Ο Χαλς δεν έμεινε ανεπηρέαστος από τον Ρούμπενς, αλλά η αναμφισβήτητη ζωτικότητά του και η ανθρώπινη απλότητα των έργων του, που έχουν εντελώς απομακρυνθεί από την ουμανιστική παράδοση και από κάθε θρησκευτική, κοινωνική και ηθική επίδραση, απέχουν πολύ από το αυλικό και εξιδανικευμένο ύφος του Φλαμανδού ζωγράφου. Διεισδυτικός παρατηρητής, τολμηρός χειριστής του χρώματος, απεικόνισε με οίστρο και με εκφραστική δύναμη, με πάθος άγνωστο ως τότε στην ολλανδική τέχνη, μορφές που τοποθετούνται αβίαστα στην αιώνια πινακοθήκη των ανθρώπινων τύπων.

Χαλς, Φρανς (Frans Hals). Ολλανδός ζωγράφος, με ιδιαίτερη επίδοση στην προσωπογραφία, (Αμβέρσα 1580 - Χάρλεμ 1666). Γεννήθηκε στην Αμβέρσα και μαθήτευσε γύρω στα 1600, στο εργαστήριο του Βαν Μάντερ. Οι γονείς του έφυγαν από τη νότια Ολλανδία επειδή ήταν διαμαρτυρόμενοι και εγκαταστάθηκαν στην πλούσια ολλανδική πόλη Χάρλεμ.

Καρράτσι, Ιταλοί ζωγράφοι καταγόμενοι από την Μπολόνια, από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της Ιταλίας του 17ου αιώνα. Ο πρεσβύτερος, ο Λουντοβίκο (Ludovico), (Μπολόνια 1555-1619), ήταν ξάδερφος των δύο αδερφών Αγκοστίνο (Agostino), (Μπολόνια 1557-Πάρμα 1602) και Αννίμπαλε (Annibale), (Μπολόνια 1560-Ρώμη 1609). Η ταυτόχρονη δραστηριότητά τους στη Μπολόνια στα τέλη του 16ου αιώνα σημειώνει την αντίδραση στον ιταλικό μανιερισμό παράλληλα με την επανάσταση του Καραβάτζιο.

Οι καλλιτέχνες αυτοί πραγματοποιούν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, το ίδιο ζωγραφικό πρόγραμμα που αποβλέπει στην επανασύνδεση της τέχνης με τη φύση, πράγμα αντίθετο από τις διανοητικές αναζητήσεις των εκλεπτυσμένων και κομψών μανιεριστών ζωγράφων που είχαν απομακρυνθεί από το φυσικό αντικείμενο.

Μικελάντζελο Μερίζι, ο επονομαζόμενος Καραβάτζιο (Michelangelo Merisi, ditto il Caravaggio). Ιταλός ζωγράφος (Μπέργκαμο 1573-Πόρτο Έρκολε, Γκροσσέτο 1610). Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ανανεωτές της ιταλικής ζωγραφικής. Γιός του Φέρμο Μερίζι, οικονόμου του μαρκησίου του Καραβάτζιο, έγινε το 1584, σε ηλικία 11 ετών, μαθητής του Σιμόνε Πετερτσάνο στο Μιλάνο. Η επίδραση του δασκάλου ήταν τόσο βαθειά, ώστε η παρουσία στοιχείων της σχολής της Λομβαρδίας, του Μπέργκαμο και της Βενετίας δεν εγκατέλειψε ποτέ τη ζωγραφική του.

Κλώντ Ζελλέ, (Glaude Gellee), Γάλλος ζωγράφος επονομαζόμενος Κλωντ Λορραίν (Claude Lorrain), (Σαμάν 1600-Ρώμη 1682). Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους τοπιογράφους και χαλκογράφους. Γεννήθηκε από φτωχή οικογένεια και έζησε ως το τέλος της ζωής του στη Ρώμη, όπου είχε εγκατασταθεί από τη νεανική του ηλικία. Πρώτος δάσκαλός του ήταν ο Αγκοστίνο Τάσσι, ζωγράφος τοπίων και διακοσμητικών αρχιτεκτονημάτων. Στην εξέλιξή του έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι επαφές με τους συγχρόνους του Νικολά Πουσσέν και Πέτερ βαν Λερ, η μελέτη του τοπίου των Καρράτσι και των οπαδών τους και οι Φλαμανδοί και Γάλλοι ζωγράφοι. Το έργο του Λορραίν, που ανήκει στη λεγόμενη ιδανική τοπιογραφία, χαρακτηρίζει ο πλούτος της φαντασίας σε συνδυασμό με την ακρίβεια στη μίμηση της φύσεως και ιδιαίτερα στην απόδοση των παραλλαγών του φωτός.

Nicolas Poussin, Γάλλος ζωγράφος (Λεζ Αντελύ 1594-Ρώμη 1665). Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, πρώτα στο χωρίο του με δάσκαλο τον Κεντέν Βαρέν, ύστερα στο Παρίσι όπου εγκαταστάθηκε το 1612 και μαθήτευσε κοντά στον Φερντινάν Ελ και στον Ζωρζ Λαλλεμάν. Στο Παρίσι γνώρισε τον μανιερισμό της δεύτερης σχολής του Φονταινμπλώ, τα έργα του Ραφαήλ μέσα από τις χαλκογραφίες και την αρχαία γλυπτική από τα δείγματα των βασιλικών συλλογών. Εκεί πλησίασε τον Τζοβάν Μπαττίστα Μαρίνο, που αναγνώρισε την ιδιοφυία του και του ανέθεσε το 1622-23 τη δημιουργία μερικών σχεδίων. Ο θαυμασμός του για την ιταλική τέχνη ώθησε τον Πουσσέν να ταξιδέψει στην Ιταλία. Την πρώτη φορά, το 1620-21, πήγε μόνο στη Φλωρεντία. Το 1623 παρέμεινε για ένα διάστημα στη Βενετία και γνώρισε τα έργα των βενετσιάνων ζωγράφων του 15ου και 16ου αιώνα. Αργότερα, το 1642, εγκαταστάθηκε οριστικά στη Ρώμη, όπου βρήκε προστάτες τους πρίγκιπες Μπαρμπερίνι και τον καρδινάλιο Κασσιάνο ντελ Πότσο. Την εποχή εκείνη η Ρώμη ήταν κέντρο νέων ιδεών, εκεί εργαζόταν ο Ντομενικίνο, ο Σάκκι, ο Πιέτρο ντα Κορτόνα, ο Μπερνίνι, ο Λανφράνκο, ο Ντυκενουά, που ήταν οι γνωστότεροι καλλιτέχνες και έγιναν φίλοι ή αντίπαλοι του Πουσσέν.

Jan Vermeer, ή Jan van der Meer van Delft. Ολλανδός ζωγράφος (Ντελφτ 1632-1675), από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της Ολλανδίας και όλης της Ευρώπης τον 17ο αιώνα, ονομαστός για τις θαυμάσιες σκηνές σε εσωτερικούς χώρους και για τα αστικά τοπία του. Γεννήθηκε στο Ντελφτ, την εποχή που οι δύο άλλοι μεγάλοι, ο Φρανς Χαλς και ο Ρέμπραντ είχαν φτάσει στο αποκορύφωμα της σταδιοδρομίας τους. Οι ελάχιστες μέχρι σήμερα πληροφορίες δεν επαρκούν για να φωτίσουν τα κύρια σημεία της μορφής του ανθρώπου και του καλλιτέχνη, αφήνουν μάλιστα ακάλυπτες βασικές περιόδους της ζωής και της δραστηριότητάς του, όπως τα χρόνια της καλλιτεχνικής του διαμορφώσεως. Το ίδιο ισχύει και για τα έργα του.

Ο Βελάσκεθ, Ντιέγκο, Ροντρίγκεθ ντά Σίλβα ύ, ήταν Ισπανός ζωγράφος (Σεβίλλη 1599 - Μαδρίτη 1660). Γεννήθηκε στη Σεβίλλη, από οικογένεια πορτογαλικής καταγωγής. Η ζωή του κύλησε ήρεμα. Ήταν παιδί όταν άρχισε την μαθητεία του στο εργαστήριο του Φρανθίσκο Πατσέκο, αλλά ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την ζωγραφική του Ριμπέρα και των οπαδών του Καραβάτζιο που κατέφθαναν τότε στη Σεβίλλη από την Νεάπολη, παρά για τον όψιμο μανιερισμό του δασκάλου του.

Έλληνας ζωγράφος και γλύπτης (Ηράκλειο Κρήτης 1541- Τολέδο 1614). Ήταν γνωστός κυρίως με το παρωνύμιο Ελ Γκρέκο. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης και συγκεκριμένα στον Χάνδακα και όχι στο Φόδελε όπως υποστηριζόταν παλαιότερα. Πολύ νέος άρχισε να ταξιδεύει σε πόλεις της Ιταλίας. Στη Βενετία μαθήτευσε κοντά στον ζωγράφο Τισιανό. Το 1576, και σε ηλικία 35 ετών, εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Τολέδο της Ισπανίας και πολιτογραφήθηκε Ισπανός. Εκεί δημιούργησε το μεγαλύτερο και σημαντικότερο μέρος της καλλιτεχνικής του παραγωγής. Ο El Greco (ο Έλληνας), όπως ονόμαζαν στην Ισπανία τον Θεοτοκόπουλο, υπέγραφε τους πίνακές του με την προσωνυμία «Κρης», δηλαδή Κρητικός.