Χανς Χολμπάιν ο Νεώτερος, (Hans Holbein) Άουγκσμπουργκ 1497-Λονδίνο 1543, γιός του Χανς Χολμπάιν του Πρεσβύτερου (1460-1524). Γεννημένος σε οικογένεια ζωγράφων, όπου ο πατέρας του ήταν γνωστός καλλιτέχνης και κληρονόμησε από αυτόν την ακριβή και ρεαλιστική αφηγηματική διάθεση, γρήγορα αφομοίωσε τις κατακτήσεις και των καλλιτεχνών του Βορρά και των Ιταλών. Το Άουγκσμπουργκ ήταν μια πλούσια πόλη που είχε στενούς εμπορικούς δεσμούς με την Ιταλία. Γρήγορα πήγε στη Βασιλεία, διάσημο κέντρο της νέας γνώσης. Η βιογραφία του είναι γεμάτη από τα ταξίδια του στην Ιταλία (1518), στην Γαλλία (1524), στην Αγγλία (1526-1528), στην Ελβετία και τελικά πάλι στην Αγγλία από το 1532 έως τον θάνατό του.

«Σαν δυνατός χείμαρρος, που ταυτόχρονα γονιμοποιεί και ερημώνει, είναι η επίδραση του Michelangelo στην ιταλική τέχνη. Χωρίς να μπορεί κανείς να τον αποφύγει, καθώς παρασύρει στην πορεία του τα πάντα, είναι για λίγους ένας ελευθερωτής και για πολλούς καταστροφέας».

Με αυτά τα λόγια ξεκινά ο Vasari την εξιστόρηση του βίου του Michelangelo Buonarotti (1475-1564) δίνοντας εξ αρχής το στίγμα της προσωπικότητας και της δημιουργίας του σημαντικότερου, ίσως, καλλιτέχνη και πολύπλευρου ανθρώπου του 16^ου αιώνα, που σηματοδότησε το πέρασμα από την πρώιμη στην ώριμη φάση της ιταλικής αναγέννησης, τουλάχιστον όσον αφορά στην πλαστική.

Andrea Mantegna, Ιταλός ζωγράφος (Νησί Καρτούρο, Πάντοβα 1431-Μάντοβα 1506). Γιός ξυλουργού, έδειξε από μικρός την κλίση του στη ζωγραφική και μαθήτευσε στην Πάντοβα, στο εργαστήριο του Φραντσέσκο Σκουαρτσιόνε, που τον υιοθέτησε όταν ήταν δέκα ετών. Η μαθητεία αυτή του επέτρεψε να έλθει σε επαφή με τον ουμανιστικό κύκλο που είχε σχηματιστεί στην Πάντοβα, από τους οπαδούς του Ντονατέλλο, ο οποίος εργαζόταν τότε στον ανδριάντα του Γκατταμελάτα. Από τα πρώτα έργα του Μαντένια, όπως «Η Παναγία με εννέα Αγίους», διακρίνεται η επίδραση της φλωρεντινής τέχνης, που είχε εφαρμόσει την ανακάλυψη της προοπτικής σε γλυπτικά και ζωγραφικά έργα. Πολλοί αναγεννησιακοί καλλιτέχνες, ο Λίππι, ο Πάολο Ουτσέλλο, ο Αντρέα ντελ Καστάνιο και ο Ντονατέλλο, είχαν ήδη εργαστεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στο Βένετο.

Giovanni Bellini, αποκαλούμενος και Τζαμπελλίνο (Βενετία 1430-1516). Ιταλός ζωγράφος, από τους μεγαλύτερους όλων των εποχών. Η σημασία της ζωγραφικής που επισκιάζει την ατομική του αξία, επειδή εγκαινιάζει τη μεγάλη βενετσιάνικη ζωγραφική του 16ου αιώνα. Από τη σχολή του Μπελλίνι προήλθαν ο Τζορτζιόνε και ο Τισιανός.

Ο Μπελλίνι διαμορφώθηκε, όπως ο αδερφός του Τζεντίλε, στο εργαστήριο του πατέρα του. Επηρεάστηκε από τον γαμπρό του Μαντένια, όπως φαίνεται από την «Προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή», τη «Μεταμόρφωση» και την «Πιέτα» του Μουσείου Κορρέρ της Βενετίας και από τον «Νεκρό Χριστό» της Πινακοθήκης Μπρέρα του Μιλάνου. Στα έργα αυτά διακρίνεται ήδη, ενώ στο τελευταίο επικρατεί ένας ήπιος και πλατύς ρυθμός, που μαζί με το φωτεινό και ζεστό χρώμα, δίνει ένα γλυκό ανθρώπινο τόνο στο θρησκευτικό περιεχόμενο των πινάκων.

Antonio Allegri detto il Corregio. Ιταλός ζωγράφος (1489-1534) όπου ζούσε απομονωμένος στην Πάρμα. Ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν για την αρχή της σταδιοδρομίας του. Υποθέτουν ότι από πολύ νωρίς άρχισε να εργάζεται στο εργαστήριο του Μπιάνκι-Φερράρι στη Μοδένα. Ορισμένα νεανικά του έργα, όπως μία «Αγία Οικογένεια» και η νωπογραφία «Ο Επιτάφιος Θρήνος» στον Άγιο Ανδρέα της Μάντοβα, αποτελούν ενδείξεις της μαθητείας του στη σχολή του Μαντένια.

Αλλά πολύ γρήγορα ο Κορρέτζιο απαλύνει αισθητά τις μορφές του και αποκτά μια προσωπική τεχνοτροπία πολύ πιο ευαίσθητη από εκείνη του δασκάλου του. Ο πρώτος πίνακας βωμού που του αποδίδεται με βεβαιότητα είναι «Η Παναγία του Αγίου Φραγκίσκου» (1514-1515), σήμερα στην Πινακοθήκη της Δρέσδης. Στην ίδια ομάδα με το έργο αυτό, που η απλή κατασκευή του και ο γλυκός πλασμός συσχετίζονται με την τέχνη του Ραφαήλ, κατατάσσονται «Ο Γάμος της Αγίας Αικατερίνης», «Η Γέννηση Κρέσπι» και «Η Μικρή Τσιγγάνα».

Giorgio da Castelfranco, detto il Giorgione. Ιταλός ζωγράφος, Καστελφράνκο Βένετο, Τρεβίζο 1477 ή 1478- Βενετία 1510. Η ζωή του μεγάλου αυτού πρωτοπόρου της βενετσιάνικης ζωγραφικής του 16ου αιώνα είναι ελάχιστα γνωστή. Χρησιμοποίησε τόσο πετυχημένα το χρώμα και το φως για να δώσει ενότητα στα έργα του, που παρότι γνωρίζουμε λίγα έργα του, είναι αρκετά για να του εξασφαλίσουν μια φήμη ισοδύναμη σχεδόν με των μεγάλων καλλιτεχνών της Νέας Κίνησης. Εγκαταστάθηκε στη Βενετία και έγινε, κατά τον Βαζάρι, μαθητής του Τζοβάννι Μπελλίνι. Εκεί ανέλαβε τουλάχιστον δύο μεγάλες δημόσιες παραγγελίες που αποδεικνύονται από έγγραφα των αρχείων. Ένα μεγάλο πίνακα για την αίθουσα των Ακροάσεων του δουκικού ανακτόρου το 1507-1508, έργο που χάθηκε, και τις τοιχογραφίες για την πρόσοψη του Φόντακο ντέι Τεντέσκι το 1508. Είναι ένα τμήμα γυναικείου γυμνού σε φυσικό μέγεθος, που αποτοιχίστηκε το 1969 από τις τοιχογραφίες του Τισιανού, συνεργάτη του Τζορτζιόνε στη διακόσμηση του κτιρίου το 1508.

Σάντρο Φιλιπέπι Μποττιτσέλλι, (Sandro Filipepi il Botticelli), Ιταλός ζωγράφος, από τους μεγαλύτερους της Αναγεννήσεως, γεννήθηκε στην Φλωρεντία το 1445-1510. Εργάστηκε πρώτα κοντά σε κάποιο χρυσοχόο αλλά μαθήτευσε, όπως αναφέρει ο Βαζάρι, στο ζωγραφικό εργαστήριο του Φρα Φιλίππο Λίππι. Την πληροφορία επιβεβαιώνει μια σειρά από Παναγίες, αναγόμενες γύρω στο 1465, πολύ συγγενικές με την τέχνη του Λίππι. Αργότερα το 1470, είχε δικό του εργαστήριο και συνεργάτη του είχε τον γιό του. Το πρώτο χρονολογημένο έργο «Η Θεία Δύναμη», (1470), φανερώνει επιδράσεις από τον Βερρόκκιο, κοντά στον οποίο μαθήτευσε ίσως ο Μποττιτσέλλι το 1470, όταν ο Φιλίππο Λίππι έφυγε από την Φλωρεντία και εγκαταστάθηκε στο Σπολέτο. Στη διαμόρφωσή του επέδρασαν ακόμη τα έργα του Μπαλντοβινέττι και του Αντόνιο Πολλαϊόλο.

Giotto di Bondone, (Κόλλε ντι Βεσπινιάνο, Φλωρεντία 1266-1337), Ιταλός ζωγράφος, ψηφιδογράφος και αρχιοικοδόμος. Μαθητής του Τσιμαμπούε, τον οποίο ξεπέρασε σε φήμη και συμπλήρωσε την καλλιτεχνική του διαμόρφωση στη Φλωρεντία, στη Ρώμη και στην Ασσίζη. Εκτός από το εργαστήριο του δασκάλου του, ζωντανά διδάγματα του πρόσφερε στη Φλωρεντία το μεγάλο εργαστήριο ψηφιδωτών του Βαπτιστηρίου, όπου γύρω στο 1280, εργάζονταν πολλοί καλλιτέχνες. Αλλά ο προσανατολισμός του Τζίοττο προς μια βαθιά κλασική κατεύθυνση άρχισε στη Ρώμη, με την άμεση γνωριμία του έργου του Πιέτρο Καβαλλίνι, του Γιάκοπο Τορρίτι και των βυζαντινών επιδράσεων που χαρακτήριζαν τη σχολή της Ρώμης στα τέλη του αιώνα. Δεν υπάρχει άμεση επιβεβαίωση του γεγονότος αυτού, γιατί με τις συνεχείς τροποποιήσεις χάθηκε ουσιαστικά το σημαντικότερο έργο που κατασκεύασε στον Άγιο Πέτρο, το ψηφιδωτό του «Σκάφους των Αποστόλων».

Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα, (Piero della Francesca) και σωστότερα deu Franceschi. Ιταλός ζωγράφος, Μπόργκο Σαν Σεπόλκρο, Αρέτσο μεταξύ 1415 και 1420-1492. Ένας από τους πρωταγωνιστές της Αναγεννήσεως και τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες των αιώνων. Διαμορφώθηκε στη Φλωρεντία, όπου πρέπει να πήγε νεότατος. Γνώρισε το έργο του Μαζάτσιο και διαποτίστηκε από την ουμανιστική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στους καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής. Την ίδια αποφασιστική επίδραση είχαν στη ζωγραφική του η ρωμαλέα πλαστική αντίληψη του Μαζάτσιο και τα φωτεινά και λιτά χρώματα του Ντομένικο Βενετσιάνο, με τον οποίο ο Πιέρο, όπως αναφέρει ένα έγγραφο του 1439, συνεργάστηκε ως βοηθός στις χαμένες σήμερα τοιχογραφίες της εκκλησίας του Σαντύ Ετζίντιο.

Αναγέννηση ονομάζεται η περίοδος 200 περίπου χρόνων, από τον 14ο αιώνα ως τον 16ο αιώνα, κατά την οποία τα γράμματα, οι επιστήμες και οι τέχνες σημείωσαν πρωτοφανή άνθηση στην Ευρώπη. Ο όρος Αναγέννηση χρησιμοποιείται κάθε φορά που στην πορεία της πολιτιστικής ιστορίας παρατηρείται μια συνειδητή αναβίωση στοιχείων από την κλασική αρχαιότητα. Αναγέννηση είναι κάθε περίοδος πολιτιστικής ακμής που ακολουθεί μια περίοδο πολιτιστικής ύφεσης.