9

Σημαντικός παράγοντας στο σύγχρονο σινεμά, όπως έχει διαμορφωθεί πια και έχει φτάσει να το λέμε πρωτίστως «βιομηχανία» και δευτερευόντως «τέχνη», είναι το ποιοι είναι οι συντελεστές μιας ταινίας. Ποιος έβαλε τα λεφτά από το πόστο του παραγωγού, ποιος επιλέχθηκε από το στούντιο για σκηνοθέτης ή ποιος δημιουργός άρχισε την διαδικασία, ακόμα ακόμα και ποιος έγραψε το σενάριο. Εν προκειμένω, σε αυτό το αρκετά ιδιαίτερο animated φιλμ, το «9», δύο εκ των τεσσάρων παραγωγών ήταν ο Τιμ Μπάρτον και ο ρώσος Τιμούρ Μπεκμαμπέτοφ. Οι δυο τους στήριξαν τον πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη Σέην Έηκερ σε αυτή την ιστορία, που σκέφτηκε ο ίδιος..

Η ιστορία της ταινίας δεν είναι με ανθρώπινους χαρακτήρες. Είναι με εννιά κούκλες, που φέρει η κάθεμία στην πλάτη της από έναν αριθμό, ξεκινώντας από το 1 και τελειώνοντας στο 9. Ο... 9 λοιπόν, ξυπνά (ή μήπως «γεννιέται»;) ένα πρωί σε ένα δωμάτιο άγνωστο σε αυτόν και βλέπει πως ολόκληρος ο κόσμος είναι κατεστραμένος. Δεν υπάρχει ίχνος ζωής. Κανένας άνθρωπος, ζώο, ή φυτό. Όλα είναι νεκρά. Λίγο αργότερα όμως θα συναντήσει τα μόνο πλάσματα που είναι ζωνταντά, που είναι ομοιοί του. Είναι ζωντανές κούκλες. Κι ο λόγος που κρύβονται είναι πως το δεύτερο είδος που είναι ζωντανό... είναι μια μηχανή.

Το σύμπαν του «9», ο κόσμος μέσα στον οποίο διαδραματίζονται όσα παρακολουθούμε είναι πολύ εντυπωσιακός. Εντυπωσιάζει κυρίως με τα χρωματά του, με τις «σκηνογραφικές» επιλογές, με την ρετρό - σχεδόν μπαρόκ - αισθητική του και την πετυχημένη ατμόσφαιρα αυτού του... αποτυχημένου, και για αυτό νεκρού, κόσμου. Όμως το μάτι μας συνηθίζει. Ο κόσμος που αρχικά κατάφερε να μας «καταπιεί» με την δυναμή του ξεφτίζει σχετικά γρήγορα. Έτσι η προσοχή μας στρέφεται στις κούκλες. Και εκεί μας εξιτάρει ο σχεδιασμός τους. Όμορφος, σχεδόν λείος, δίνει την εντύπωση πως κάθε κούκλα σχεδιάστηκε για να μπορεί να κάνει τα απολύτως απαραίτητα. Χωρίς έξτρα... εξοπλισμό δηλαδή. Όλο αυτό το εικαστικό μέρος του φιλμ είναι που αντικατοπτρίζει, και δικαιολογεί, την επιλογή των Μπάρτον και Μπεκμαμπέτοφ να γίνουν παραγωγοί του.

Όμως πέραν του εικαστικού μέρους σημασία έχει πάντα και η ιστορία που έχει να μας πει κάποιος (κάτι που η Pixar γνωρίζει πολύ καλά). Η ιστορία του «9» παρότι έχει έξυπνη σύλληψη υστερεί αφηγηματικά και κυρίως σε επίπεδο εμβάθυνσης λίγο παραπάνω στους χαρακτήρες. Αν κάτι μπορεί να μας κάνει σε μια ταινία animated να μας εξιτάρει πιο πολύ και να ενισχύει το ενδιαφέρον μας τότε αυτό είναι το πως έχουν πλαστεί οι φανταστικοί χαρακτήρες, των οποίων την ιστορία παρακολουθούμε. Εδώ όμως όλα κυλάνε τόσο γρήγορα που δίνεται η εντύπωση πως αυτοσκοπός ήταν να φτιάξουν μια περιπέτεια και όχι ένα λίγο πιο σκεπτόμενο φιλμ. Κάτι το οποίο κρίνεται και ως αδικαιολόγητο ακριβώς εξαιτίας της αρχικής σύλληψης με τις κούκλες και της τελικής εξήγησης που δίνεται για την υπαρξή τους. Κι επίσης οι ίδιοι οι διάλογοι, από τους οποίους πάσχει σε όλη της τη διάρκεια η ταινία αποδεικνύουν τον αυτοσκοπό αυτό και την έλλειψη εμβάθυνσης στους χαρακτήρες.

Αφηγηματικά λοιπόν η εξήγηση, που δίνεται στο τέλος, θα έπρεπε να δίνεται λίγο λίγο, κομμάτι κομμάτι, κατά τη διάρκεια της ροής του στόρυ. Εδώ βλέπουμε εννιά κούκλες που ενώ έχουν την νοητική δύναμη να σκεφτούν τα πάντα αδυνατούν ταυτόχρονα να αναρωτηθούν ποιοι είναι ή ποιος τους έφτιαξε. Παράλληλα πολλές απορίες που μας έχουν δημιουργηθεί στο μεταξύ μένουν ακόμα και μετά το φινάλε ανεξήγητες. Παρόλα αυτά προσωπικά συγχωρώ όλα αυτά μιας και πολύ λίγη σημασία έχουν. Το θέαμα που μας προσφέρει το «9» είναι κατά διαστήματα πολύ έντονο και καλοφτιαγμένο.

Η Pixar μας έχει κακομάθει σχεδόν κάθε χρόνο τέτοια εποχή να μας παραδίδει και μία νέα ταινία της όπου οι χαρακτήρες να έχουν κυρίαρχη σημασία και να τους δίνετε η απαραίτητη προσοχή σε επίπεδο διαλόγων και... επιλογών. Οπότε κάτι παρόμοιο περιμένουμε λίγο πολύ να προσπαθούν και τα υπόλοιπα στούντιο, όπως αυτό που δημιούργησε την ταινία «9». Εδώ λοιπόν το στοιχείο "πάνω από όλα οι χαρακτήρες και η ιστορία τους" είναι απλά ανύπαρκτο καθώς η αφηγηματική δύναμη έχει θυσιαστεί στο βωμό του εικαστικού εντυπωσιασμού. Οι δημιουργοί του χρήζουν συγχαρητηριών καθώς κατά ένα ποσοστό το κατάφεραν! Το θέαμα είναι ικανοποιητικό και σίγουρα δεν βαριόμαστε στιγμή (άλλωστε είναι μόνο 80 λεπτά η διάρκεια). Ο κόσμος που έχει φτιαχτεί είναι όμορφος και ταιριαστός με το στόρυ και είναι ουσιαστικά αυτός και οι κούκλες η πολύ ιδιαίτερη ταυτότητα που έχει, και θα έχει στο μυαλό μας εφεξής, αυτή η ταινία. Οπότε το ερώτημα είναι ένα: κενό θέαμα ή ιστορία με ουσία; Απαντήστε και επιλέξτε το αν θα το δείτε. Για το εικαστικό μέρος και μόνο πάντως, το προτείνουμε!