Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Τρίτη, 08 Σεπτεμβρίου 2009 21:48

Ella Fitzgerald: "Η πρώτη κυρία του τραγουδιού"

Γράφτηκε από τον 

Ella Fitzgerald: "Η πρώτη κυρία του τραγουδιού" είναι ο τίτλος που συντροφεύει αυτή την σπουδαία τραγουδίστρια, τίτλος που επινοήσαν κριτικοί και κοινό, και όχι άδικα. Με μια αξιοζήλευτη καριέρα 60 ετών, εκατοντάδες ηχογραφήσεις, 14 βραβεία grammy και μια σχολή παραστατικών τεχνών με το όνομα της, η Fitzgerald θεωρήθηκε τελικά η σπουδαιότερη γυναικεία φωνή της Jazz όλων των εποχών (αν και αρκετοί μπορεί να υποστηρίξουν και τις επίσης σπουδαίες Sarah Vaughan και Billie Holiday). Ασυναγώνιστη στην scatt Jazz, με μια ευλογημένη φωνή ευρείας κλίμακας και κυρίως με μια άψογη άρθρωση που έδινε την ευκαιρία στο κοινό να καταλαβαίνει λέξη προς λέξη ότι τραγουδούσε, σύντομα έγινε τόσο οικεία και αγαπητή στο κοινό της που απλά την αποκαλούσε "Ella".


Γεννήθηκε στο Newport News της Βιρζίνια στις 25 Απριλίου του 1918. Οι γονείς της χώρισαν όταν η ίδια ήταν μόλις ενός έτους, γεγονός που προκάλεσε και την μετοίκηση της στο Yonkers, λίγο έξω απο την Νέα Υόρκη. Στην αρχή η μικρή Ella ονειρευόταν να γίνει χορεύτρια. Παρόλο αυτά μετά απο την νίκη της σε διαγωνισμό ταλέντων στο θέατρο του Harlem "Apollo" το 1935, έγινε γρήγορα αντιληπτό ότι το τραγούδι ήταν η αποστολή της. Στον ίδιο διαγωνισμό ήταν παρών ο Benry Connee που ενθουσιάστηκε με την ερμηνεία της Ella Fitzgerald και έσπευσε να την γνωρίσει στον Fletcher Henderson - αρχηγό ορχήστρας - ως προτεινόμενη για τραγουδίστρια στο σχήμα του. O Henderson παρόλο αυτά δεν έκρινε ότι η Ella ήταν τόσο ιδιαίτερη και τελικά δεν βγήκε τίποτα από εκείνη την γνωριμία.

neflgΗ πρώτη επαγγελματική της δουλειά ήρθε σύντομα. Ήταν στο Harlem Opera House όπου και εμφανιζόταν για μια εβδομάδα. Στο ίδιο show η μπάντα του Tiny Bradshaw. Όπως η ίδια η Ella αποκαλύπτει σε συνέντευξή της, σχεδόν 3 δεκαετίες αργότερα, η ανακοίνωση του Bradshaw - και ενώ όλοι αποχωρούσαν φορώντας τα παλτά τους - "Κυρίες και κύριοι, σας παρουσιάζω αυτή την νεαρή κοπέλα που κερδίζει όλους τους διαγωνισμούς" ήταν αυτή που επέστρεψε το κοινό στις θέσεις του και βέβαια της επέτρεψε να τους καθηλώσει με την φωνή της. Αμέσως μετά την Ella έπαιρνε μέρος ο ντράμερ Chick Webb με την μπάντα του. Ο Bardu Ali στην πρώτη γραμμή της μπάντας του Webb, ενθουσιάστηκε με την φωνή της και θεώρησε ότι θα ήταν ενδιαφέρουσα η προσθήκη της στο γκρουπ, έτσι λοιπόν πίεσε τον Webb να κάνει audition. O Webb δεν ενδιαφερόταν για κάτι τέτοιο, παρόλο αυτά την άκουσε και ενώ δεν έμεινε αποσβολωμένος απο αυτό που είχε να παρουσιάσει η Ella, δέχτηκε να τους συνοδέψει σε μια εμφάνιση την επόμενη ημέρα στο Yale. Την εβδομάδα που ακολούθησε βρέθηκαν στο Savoy και έτσι κάπως άρχισε να γράφεται η λαμπρή μουσική ιστορία της.

Η ηχογράφηση της το 1938 "Α-tisket, A-tasket" έγινε η μεγάλη επιτυχία της 20χρονης Ella Fitzgerald και παραμένει ως σήμερα μια απο τις κλασικές της ερμηνείες. Το 1939 ο θάνατος του Webb δίνει στην Ella τα ινία και ονομάζει το σχήμα "Ella Fitzgerald and Her Famous Orchestra". Το σχήμα διαλύθηκε το 1941 λόγω του πολέμου.

Η Fitzgerald επανήλθε δυναμικά μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου πολέμου όταν έγινε μέρος των εμφανίσεων του Norman Granz's Jazz at the Philharmonic (JATP) και περιόδευσε σε όλο τον κόσμο. Παρόλο που εμφανιζόταν στις περιοδείες των JATP το συμβόλαιό της ήταν με την Decca. Την δεκαετία του 40' η Fitzgerald αναγνωρίστηκε από το χώρο της μουσικής ως "φωνητικό θαύμα". Η διαύγεια, η έκταση της φωνής της, η αίσθηση του ρυθμού και πάνω απ' όλα το ταλέντο της στον αυτοσχεδιασμό, ήταν αυτά που τράβηξαν την προσοχή κοινού και κριτικών. Τρία απο τα τραγούδια φινάλε των εμφανίσεων της που ξεσήκωναν πάντα το ενθουσιώδες κοινό των JATP ήταν τα "Oh, Lady Be Good," "Stomping at the Savoy" και "How High the Moon". Όλα ξεκινούσαν με έναν μέσο ρυθμό για να καταλήξουν σε μια ρυθμική έκρηξη με την Fitzgerald να κάνει αυτό που ήξερε καλύτερα απ' όλους, to scatting!

rdj_ella_fitzgerald

Στις αρχές της δεκαετίας του 50' η κυριαρχία της Ella ήταν αδιαμφισβήτητη. Για του λόγου το αληθές αξίζει να αναφέρουμε ότι κέρδιζε κάθε χρόνο στην δημοσκόπηση των αναγνωστών του μουσικού περιοδικού "Down Beat" με θέμα "Καλύτερη τραγουδίστρια" από το 1953 μέχρι το 1970! Τοτε μάλιστα ήταν και η περίοδος που της αποδόθηκε ο τίτλος: "Η πρώτη Κυρία του Τραγουδιού". Το 1955 σταματά την συνεργασία της μετά απο 20 χρόνια με την Decca και συνεχίζει με την δισκογραφική Verve, που ήταν label του Granz. Η συνέχεια λαμπρή, με την Fitzgerald να ηχογραφεί μια σειρά απο δίσκους "Songbook" αφιερωμένους  ο καθένας σε σπουδαίους συνθέτες, οι ομάδες συνθετών όπως Jerome Kern και Johnny Mercer, George και Ira Gershwin, Cole Porter, Richard Rodgers και Lorenz Hart, Irving Berlin, Duke Ellington.

jatpΜε manager τον Granz έρχεται η εποχή που η Ella Fitzgerald ξεκινά να τραγουδά σε επιλεγμένα ξενοδοχεία ενώ εμφανίζεται και για πρώτη φορά στην μεγάλη οθόνη στο φιλμ "Pete Kelly's Blues"(1955). Ακολούθησε πληθώρα σημαντικών εμφανίσεων και συνεργασιών όπως αυτή στην Cοpacabana της Νέας Υόρκης (1957) και στo Carnegie Hall με την μυθική ορχήστρα του Duke Ellington (1958). Οι αρχές της δεκαετίας του 60' την βρίσκουν να περιοδεύει και να εμφανίζεται σε Las Vegas, San Francisco, New York City, σε ξενοχοχεία της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής αλλά και στην Ιαπωνία με το τρίο Oscar Peterson που αποτελούσε τα ? του ρυθμικού μέρους της ορχήστρας του Granz. Το 1965 και 1966 βρίσκεται και πάλι με τον Ellington για νέες περιοδείες και δίσκους.

Η αλήθεια είναι ότι η Ella είχε πάντα την "τύχη" να συνοδεύεται από σπουδαίους μουσικούς, από την ορχήστρα του Chick Webb και του Duke Ellington μέχρι αυτή των JATP. Το 1968 έκανε μια ακόμα σπουδαία συνεργασία με τον μοναδικό πιανίστα Tommy Flanagan, που την συνόδευε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 70' με το τρίο του. Το 1971 η Fitzgerald διέκοψε τα πάντα αφού πραγματοποίησε μια πολύ σοβαρή εγχείρηση στο μάτι λόγο καταρράχτη. Μετά από έναν χρόνο ήταν η πρώτη φορά που ακούστηκαν ψίθυροι για την φωνή της. Άρχισαν τα πρώτα δείγματα της πτώσης;

gper__003116gpella_1156Ένα από τα αξιομνημόνευτα χαρακτηριστικά της Ella ήταν η αδυναμία της να θυμάται τους στίχους! Και όμως αυτό της το χαρακτηριστικό την έκανε ακόμα πιο αγαπητή στο κοινό που ενθουσιαζόταν ακόμα περισσότερο με το μοναδικό επίσης χάρισμα να το ξεπερνά αυτοσχεδιάζοντας. Αγαπούσε να τραγουδά και αυτό ήταν αρκετό. Σε αντίθεση με άλλες μεγάλες γυναικείες προσωπικότητες του είδους όπως Billie Holiday και Anita O'Day η Fitzgerald δεν είχε καμία εξάρτηση από ουσίες. Παντρεύτηκε 2 φορές, την πρώτη με τον Bernie Kornegay το 1941 όπου ακυρώθηκε 2 χρόνια αργότερα και την δεύτερη με τον μπασίστα Ray Brown το 1948. Με τον Ray Brown υιοθέτησαν ένα αγοράκι και έμειναν μαζί 4 χρόνια.

Όσοι την γνώριζαν καλά έμεναν μόνιμα ξαφνιασμένοι απο την αμφιβολία της για το αν ήταν καλή μετά απο κάθε της εμφάνιση. Μετά από διθυραμβικά σχόλια των κριτικών, βραβεύσεις και επιτυχίες εξακολουθούσε να ανησυχεί για την απόδοση της και για την γνώμη του κόσμου. Το απόσπασμα από συνέντευξη της το 1965 στο Down Beat ειναι χαρακτηριστικό:

"The music business is so funny. You hear somebody this year, and next year nothing happens.... When you start out it's a pleasure, but later on it becomes your livelihood. For anyone who loves music as much as I do, it's a part of you, and you don't want to ever feel defeated."


Το 1984 της απονεμήθηκε το " National Association for the Advancement of Colored Person's Whitney Young Award" ενώ το 1992 έλαβε το "Μετάλλιο της Ελευθερίας" από τον πρόεδρο George Bush. Έχει λάβει τιμητικούς επαίνους απο δεκάδες πανεπιστήμια με αποκορύφωμα το Πανεπιστήμιο του Maryland που προς τιμή της μετονομάστηκε σε "Ella Fitzgerald School of Performing Arts".

Τα προβλήματα υγείας που είχε την ταλαιπώρησαν τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Μετά το χειρουργείο για το μάτι της, ακολούθησε δεύτερο το 1986 αυτή τη φορά "ανοιχτής καρδιάς". Το 1993 μετά από μία πολύ επιτυχημένη επανακυκλοφόρηση των σημαντικών "songbooks" η Ella ακρωτηριάζεται και στα δύο πόδια από τα γόνατα και κάτω, λόγω επιπλοκών απο τον διαβήτη. Το συγκεκριμένο γεγονός παρέμεινε κρυφό για έναν χρόνο και τελικά τον Απρίλη του 1994 είδε το φώς της δημοσιότητας.

Στις 15 Ιουνίου του 1996, η Ella Fitzgerald πέθανε ήσυχα στο σπίτι της στο Beverly Hills. Ντροπαλή και ήσυχη μέχρι το τέλος, έδειχνε ελαφρά ξαφνιασμένη και πάντα ενθουσιασμένη με τον κόσμο που αγαπούσε την μουσική της τόσο πολύ.

Γιώργος Δρακάκης

Σπούδασα Γραφικές Τέχνες και Προγραμματισμό εφαρμογών πληροφορικής με πολυμέσα ενώ έκανα ένα πολύχρονο πέρασμα απο μουσικές σπουδές. Είμαι ελεύθερος επαγγελματίας με βασικό αντικείμενο την  κατασκευή πρότυπων και απαιτητικών εφαρμογών για το διαδίκτυο. Έχω διδάξει τις αρχές Ψηφιακού Ραδιοφώνου σε Ιδιωτικό ΙΕΚ και ειμαι ο σχεδιαστής/προγραμματιστής όλων των ηλεκτρονικών δραστηριοτήτων της Εταιρείας Artspot.