Ρενουάρ, Ωγκύστ (Pierre - Auguste Renoir). Γεννήθηκε στη Λιμόζ το 1841 και πέθανε στο Καν-Συρ-Μερ το 1919. Γάλλος ζωγράφος από τους γονιμότερους δασκάλους, τις πιο ηγετικές μορφές του ιμπρεσιονισμού. Τα έργα του είναι περισσότερα από 4000. Καταγόταν από φτωχή οικογένεια για αυτό, από πολύ νέος εργάστηκε σε εργοστάσιο πορσελάνης, αργότερα με τον αδελφό του, που ήταν χαράκτης μεταλλίων και στη συνέχεια ως διακοσμητής σε βεντάλιες και λειτουργικά άμφια.

Το γυμνό ανθρώπινο σώμα, εξυμνήθηκε από τους καλλιτέχνες μέσα στις διάφορες χρονικές περιόδους της ιστορίας της τέχνης. Πολλοί καλλιτέχνες απεικόνισαν την γυναικεία μορφή χρησιμοποιώντας ως πηγή έμπνευσης την μυθική φιγούρα της Θεάς Αφροδίτης, που αποτελεί και το ισχυρότερο σύμβολο του γυναικείου ερωτισμού.

Για κάποιους καλλιτέχνες, η απεικόνιση του γυμνού σώματος στην καλλιτεχνική τους πρακτική δεν είναι παρά ένα μέρος της εξερεύνησης της ανθρώπινης ανατομίας και του εύρους των λεπτομερειών της ανθρώπινης μορφής. Για άλλους πάλι, αποτέλεσε ένα πεδίο συμβολιστικών προσεγγίσεων, σημασιολογικών ερμηνειών καθώς και μια βαθύτερη ανάγκη για την διερεύνηση του ερωτισμού που αποπνέει το γυμνό σώμα.

Από τη στιγμή της δημιουργίας του ελεύθερου ελληνικού κράτους, η γλυπτική συνδέθηκε με την ιστορία και τον πολιτισμό του έθνους σε μια προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, σύγχρονης ζωής και παράδοσης, ούτως ώστε να δοθεί η έννοια της συνέχειας σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής και της πνευματικής ζωής.

«Αρρώστια, τρέλα και θάνατος ήταν οι σκοτεινοί φύλακες άγγελοι που στάθηκαν στο λίκνο μου και με συντρόφεψαν όλη μου τη ζωή», είχε πει ο Edvard Munch (1863-1944) σε μία φράση που συντάσσει, ίσως, το πιο πυκνό και μεστό αυτοβιογραφικό σημείωμα. Ήταν Νορβηγός ζωγράφος και χαράκτης, ένας από τους κύριους προδρόμους του εξπρεσιονισμού.

Κατά τον 19ο αιώνα, ο λειτουργικός κατά φύλα καταμερισμός παρουσίας και δράσης απέδιδε το «δημόσιο» χώρο της πολιτικής και της οικονομίας, προνομιακά στους άνδρες και τον «ιδιωτικό» ή «οικιακό» στις γυναίκες. Τεκμήριο της ανωτέρω παραδοχής αποτελεί η Αυτοβιογραφία της Ζακυνθινής αρχοντοπούλας Ελισάβετ Μουτζά – Μαρτινέγκου (1801-1832), αποσπάσματα της οποίας δανείζομαι από το κείμενο της κ. Κούντουρα, «Η γυναίκα στη Νεοελληνική Ζωγραφική του ΙΘ΄ αιώνα. Εικόνα και δημιουργός». (Φωτογραφία αριστερά: Σοφία Λασκαρίδου)

Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, με την απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό και τη δημιουργία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, σε μια εποχή αναζήτησης εθνικής ταυτότητας και πολιτικής αναδιοργάνωσης, η ελληνική προσωπογραφία, με μια μακραίωνη παράδοση που βρήκε γόνιμο έδαφος ήδη από τον 17ο αιώνα στους δυτικότροπους κόλπους της Επτανησιακής Σχολής (Καντούνης, Κουτουζής Ιατράς, Άβλιχος κα.), ανθεί για άλλη μια φορά με τις ευλογίες του νέου βασιλιά Όθωνα υπό την επίδραση πλέον και της σχολής του Μονάχου.

Ο Auguste Rodin (1840-1917) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στο Παρίσι. Επέδειξε από πολύ νωρίς μία έμφυτη ροπή στη ζωγραφική, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα στα 14 χρόνια του να εισαχθεί στη σχολή Ecole Imperiale de Dessin. Παράλληλα με την εντατική μελέτη επισκεπτόταν μουσεία παρατηρώντας με ενδιαφέρον γλυπτά της αρχαιότητας, κάτι που τον έκανε να ανακαλύψει την προσωπική του κλίση στη γλυπτική.

Jacques-Louis David, Γάλλος ζωγράφος, Παρίσι 1748- Βρυξέλλες 1825. Ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 19ου αιώνα και ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του νεοκλασικισμού. Οι επιδράσεις από την τέχνη του πρώτου του δασκάλου, Φρανσουά Μπουσέ, διακρίνονται σε έναν από τους πρώτους πίνακές του, «Πάλη του Άρη και της Αθηνάς» (1771).

Αργότερα ο Νταβίντ μαθήτευσε κοντά στον Ζοζέφ-Μαρί Βιέν, που υπήρξε ο πραγματικός του δάσκαλος. Τι καλύτερο έργο της περιόδου αυτής ήταν «Ο Αντίοχος και η Στρατονίκη» του 1774, στο οποίο διακρίνεται η τάση του Νταβίντ να τονίζει το δραματικό στοιχείο της συνθέσεως. Ο πίνακας αυτός εξασφάλισε στον καλλιτέχνη το βραβείο της Ρώμης.

Eugene Delacroix, Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης (Σαίν-Μωρίς Σαραντόν 1798-Παρίσι 1863). Ήταν ο αρχηγός της γαλλικής ρομαντικής σχολής και μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του ευρωπαϊκού ρομαντισμού. Γιός αντιπροσώπου της Συμβατικής και διπλωμάτη στην εποχή του Διευθυντηρίου, έλαβε επιμελημένη λογοτεχνική εκπαίδευση, που έδωσε αριστοκρατική λεπτότητα στο πνεύμα του και σε όλη την προσωπικότητά του. Στο εργαστήριο του ακαδημαϊκού δασκάλου του Γκερέν γνώρισε τον Τεοντόρ Ζερικώ και συνδέθηκε μαζί του με αδελφική φιλία. Γρήγορα όμως εγκατέλειψε το εργαστήριό του, από αντίδραση προς την κλασική τεχνοτροπία του δασκάλου του.

Jean- Baptiste Camille Corot, Γάλλος ζωγράφος που γεννήθηκε στο Παρίσι το 1796 και πέθανε στο Παρίσι το 1875. Μαθήτευσε τρία χρόνια στο εργαστήριο του Ζαν Βικτόρ Μπερτέν και παράλληλα ζωγράφισε στα περίχωρα του Παρισιού, στο δάσος του Φονταινεμπλώ και στη Νορμανδία. Το 1825 έφυγε για την Ιταλία που παρέμεινε σχεδόν τρία χρόνια, μετακινούμενος μεταξύ Ρώμης, Τέρνι, Αλμπάνο, Μαρίνο, Φρασκάτι, Νεαπόλεως και Βενετίας. Το 1827 εξέθεσε στο παρισινό Σαλόν την άποψη της «Γέφυρας του Νάρνι» σε ένα πίνακα που είχε χάσει τη δροσιά των πρώτων σχεδίων, αλλά ικανοποιούσε τις συμβατικές αντιλήψεις των επίσημων κύκλων.