Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου 2014 16:54

Λευτέρης Κανακάκις

Γράφτηκε από την 

Ο Λευτέρης Κανακάκις γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1934. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας κατά το διάστημα μεταξύ 1954-1960 στα εργαστήρια των Γιάννη Μόραλη και Σπύρο Παπαλουκά.

Το 1960 πραγματοποίησε την πρώτη ατομική του έκθεση στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ρεθύμνου και έφυγε για ένα χρόνο στο Παρίσι, με υποτροφία του κληροδοτήματος Μίκας Σκουζέ. Λίγο αργότερα ξαναπήγε στο Παρίσι, με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. και συνέχισε τις σπουδές του με τον Maurice Brianchon στην École des Beaux-Arts (1963 -1966).

149602 164439680255735 2531645 nΑντίθετα από πολλούς συνομηλίκους του ζωγράφους, δεν επηρεάστηκε από τις αφαιρετικές τάσεις της σύγχρονης παρισινής τέχνης, αλλά μελέτησε την παραστατική ζωγραφική παλιότερων και νέων καλλιτεχνών, ενισχύοντας τη δική του άποψη για την εικαστική έκφραση μέσω της αναγνωρίσιμης εικόνας. Όπως αναφέρει η Λαμπράκη-Πλάκα ο καλλιτέχνης στην αρχή της καριέρας του «...σχεδίαζε με σεζανικό πείσμα σφαιρικές φόρμες: φρούτα, αυγά, κλπ. Το αχνό τονικό του σχέδιο πάλευε να αιχμαλωτίσει τις αδιόρατες διακυμάνσεις του φωτός πάνω στις καμπύλες επιφάνειες, να μεταφράσει τον ανυπόστατο χώρο του άσπρου χαρτιού σε φυσική ατμόσφαιρα του εικονιζόμενου αντικειμένου, να ερμηνεύσει την κρίσιμη συνάντηση χώρου και φόρμας - κάποιος ιστορικός εντόπισε όλο το πρόβλημα της ζωγραφικής του Σεζάν σ' αυτό το σημείο. H επιμονή του έπαιρνε, ακόμη και στα μάτια του ειδικού, το χαρακτήρα του παράδοξου. Ώσπου μια μέρα όλα βρήκαν το νόημά τους. Oι πρώτες εκθέσεις του Kανακάκι αποκάλυψαν ένα ζωγράφο ώριμο, με σίγουρη τεχνική, με ελεγχόμενα εκφραστικά μέσα και, κυρίως, με προσωπικό καλλιτεχνικό όραμα».

 Λίγα χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Ελλάδα όπου δίδαξε στο προπαρασκευαστικό τμήμα της ΑΣΚΤ (1968 -1978) και έγραψε το σύγγραμμα «Η τεχνική του λαδιού» για χρήση των σπουδαστών (εκδόθηκε από την ΑΣΚΤ το 1981).

19H ζωγραφική του Λευτέρη Kανακάκι υπήρξε πάντοτε παραστατική. Σε αυτή, όπως παρουσιάστηκε στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα (1969, Άστορ), επικρατούσαν αρχικά οι αυστηρές συνθέσεις με οικεία αντικείμενα σε εσωτερικούς χώρους και η έμφαση στην απόδοση του φωτός. Η επισταμένη παρατήρηση των εικονιζόμενων αντικειμένων και η ακραία λιτότητά τους έδειχναν την πρόθεση του καλλιτέχνη να ερευνήσει σε βάθος το θέμα του και τις δυνατότητες της ζωγραφικής του.

Παρόλο που φαίνεται πως ο νέος ζωγράφος συντονίστηκε με την ευρύτερη σύγχρονη τάση επιστροφής στην εικονιστική τέχνη, που εκτόπιζε τα ανεικονικά ρεύματα σε Eυρώπη και Aμερική εκείνη την εποχή, εντούτοις ο ίδιος δε συμμεριζόταν ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά του νέου ευρωπαϊκού ρεαλισμού και του αμερικανικού υπερρεαλισμού• την εξάρτησή τους από τους μηχανικούς τρόπους αναπαραγωγής της εικόνας. O καλλιτέχνης παρέμεινε πιστός στην ηλιοειδεστέραν των αισθήσεων, κατά τον Πλάτωνα, την όραση, που ύμνησε και ο Leonardo da Vinci. Όπως παρέμεινε πιστός και στις παραδοσιακές μεθόδους. H τεχνική που προτιμούσε ήταν η ελαιογραφία. Την οικείωσή του μαζί της τη μαρτυρούν όχι μόνο τα έργα του, αλλά και η διεξοδική μελέτη που της αφιέρωσε.

70623 690 1500Tα πρώτα έργα του Kανακάκι είναι σχεδόν αποκλειστικά νεκρές φύσεις. Απλά αντικείμενα και σχήματα που αποτελούν ορισμό του χώρου, που όμως έχουν ήδη μια ιστορία. Μία ιστορία δική τους και μια ιστορία "ερωτικής σχέσης" με το ζωγράφο. Λαϊκά πήλινα σκεύη, που διατηρούν τη ζεστασιά του χεριού που τα έπλασε. Aντικείμενα παλιά ιστορημένα από το χρόνο, καθαγιασμένα από τη χρήση. «Aντικείμενα», όπως ομολόγησε ο ίδιος ο ζωγράφος σε μία συνέντευξη στη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, «που τα έβλεπα συνέχεια μπροστά μου, που ήταν μέσα στο σπίτι μου, που τα 'χα δει από δω, από κει, είχα παρατηρήσει το φως πως πέφτει πάνω τους, τι κάνει».

Τα επόμενα χρόνια η θεματολογία του έγινε πιο σύνθετη και τα αντικείμενα απέκτησαν σαφέστερο συμβολικό χαρακτήρα, με καθαρές αλλά διακριτικές αναφορές στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα (τρομπέτες, σημαίες, παράσημα...). Η πλούσια επεξεργασία των έκανε πιο αισθητή τη σιωπηλή ατμόσφαιρα των έργων.

70624 400 260Γύρω στο 1980 στο έργο του εμφανίστηκε η ανθρώπινη μορφή, που απουσίαζε από την προηγούμενη ζωγραφική του, σε μια σειρά από πίνακες μεγάλων διαστάσεων. Στην τελευταία περίοδο της δουλειάς του κυριαρχούν τα γυναικεία πορτρέτα και γυμνά, σε ήρεμες μνημειακές συνθέσεις, το πιο απαιτητικό θέμα για ένα ζωγράφο που κατακτά την ωριμότητα. H ποιητική δεν έχει αλλάξει. Oι συνθέσεις είναι μνημειακές. H τοποθέτηση στο χώρο υπακούει σε γεωμετρικά σχήματα. Kαθιστές ή ξαπλωμένες μορφές διατηρούν μακρινές μνήμες από τα Eπιθαλάμια του Γιάννη Mόραλη, παραπέμποντας στην αληθινή πληγή και των δύο ζωγράφων: τις επιτύμβιες στήλες. O χώρος ορίζεται από τα σώματα και από την έκταση της πολύ περιορισμένης δράσης. O χώρος ορίζεται από τα σώματα και από την έκταση της πολύ περιορισμένης δράσης.

Το έργο του Λευτέρη Κανακάκι έχει παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ ο ίδιος υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών (ΚΕΤ, 1974).

Το 1983 του απονεμήθηκε το 7ο Βραβείο Καζαντζάκη από το Δήμο Ηρακλείου Κρήτης και οργανώθηκε αναδρομική του έκθεση στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Πέθανε στην Αθήνα το 1985. Ένα χρόνο αργότερα (1986), το έργο του παρουσιάστηκε σε αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας. Μόνιμη συλλογή αντιπροσωπευτικών έργων του στεγάζεται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης - Δημοτική Πινακοθήκη "Λευτέρης Κανακάκις", στο Ρέθυμνο.

 1 1045
76310 164440090255694 8236079 n

kanakaki1

Lefteris Kanakakis -  Λευτέρης Κανακάκης  1934-1985Lefteris Kanakakis -  Λευτέρης Κανακάκης  1934-1985  8


Βιβλιογραφία:

- Λ. Kανακάκι, H τεχνική του λαδιού, Aθήνα 1981. (Έκδοση εκτός εμπορίου της A.Σ.K.T.). Επανεκδόθηκε το 2002 από το Μ.Σ.Τ. Κρήτης. Διατίθεται στο πωλητήριο του Μουσείου.

- Επίσημος δικτυακός τόπος Μουσείου Σύχρονης Τέχνης Κρήτης: http://www.rca.gr/ 

 

Μαρία Μποϊλέ

Είμαι υποψήφια διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης στο ΑΠΘ και υπότροφος του ΙΚΥ. Αποφοίτησα από το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, ενώ στο πλαίσιο του Προγράμματος Erasmus τμήμα των σπουδών μου ολοκληρώθηκε στο Università Cattolica del Sacro Cuore του Μιλάνου. Είμαι κάτοχος του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στο γνωστικό αντικείμενο Ιστορίας της Τέχνης του ΑΠΘ και του ΜΔΕ Διοίκησης Πολιτισμικών Μονάδων του ΕΑΠ.