Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2009 17:39

Billie Holiday

Γράφτηκε από τον 

H Billie Holiday, σάραντα χρόνια μετά τον θάνατο της εξακολουθεί να θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Jazz μουσικής, με έντονη επιρροή στον μουσικό κόσμο ιδιαίτερα την δεκαετία του '50. Με την χαρακτηριστική soul φωνή της κατάφερνε ότι τραγουδούσε να το μετατρέπει αυτόματα σε ?κλασικό?.

Γεννήθηκε στην Πενσυλβάνια της Φιλαδέλφιας στις 7 Απριλίου του 1915. Η Ellinore Harris όπως φαίνεται να είναι το πραγματικό της όνομα πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής της ηλικίας στην Βαλτιμόρη. Η μητέρα της ήταν έφηβη όταν την απέκτησε ενώ ο πατέρας της εικάζεται ότι είναι ο Clarence Holiday, που τελικά έγινε ένας πολύ επιτυχημένος μουσικός της Jazz, με τον οποίο βέβαια είχε πολύ σπάνιες επαφές. Το 1920 η μητέρα της παντρεύεται και κάπως έτσι η Billie εντάσσεται σε ένα πιο ομαλό οικογενειακό περιβάλλον. Αυτό δυστυχώς δεν κρατάει πάρα μερικά χρόνια και έτσι βρίσκεται πάλι μόνη με την μητέρα της, ή σχεδόν, διότι δεν ήταν λίγες οι φορές που την φρόντιζαν άλλοι άνθρωποι.

Ήταν το ίδιο χρονικά σημείο που άρχισε να κάνει κοπάνες από το σχολείο, γεγονός που την έστειλε στα δικαστήρια με την μητέρα της. Η μητέρα της χάνει την κόρη της λόγω των σκασιαρχείων και της αδυναμίας της να την περιορίσει και λίγο αργότερα βρίσκεται υπό την φροντίδα του ?House of Good Shepherd?(!), ένα καθολικό σχολείο για τα πάσης φύσεως ?προβληματικά? αφρο-αμερικανικα κορίτσια. Την ίδια περίοδο ξεκινά να συμμετέχει σε δίσκους των Bessie Smith και Lοuis Amstrong, μια δραστηριότητα που την απελευθέρωνε. Δύο χρόνια αργότερα ένας οικογενειακός φίλος με την επιμονή του κατάφερε να την πάρει μακριά από το καθολικό σχολείο και βέβαια σχεδόν φυγαδεύτηκε άμεσα στην Νέα Υόρκη με σκοπό να βρεθεί κοντά στην μητέρα της, που ήταν ήδη εκεί και δούλευε σε έναν οίκο ανοχής στο Harlem. Μόλις έναν χρόνο αργότερα η δεκατετράχρονη Billie γίνεται θύμα βιασμού από ένα γείτονα ο οποίος συλλαμβάνεται και δέχεται την ποινή φυλάκισης 3 ετών! Το κακό ειναι ότι απ' ότι φαίνεται δεν ήταν η πρώτη της εμπειρία αυτή. Σύμφωνα με την βιογραφία του Donald Clarke είχε παρενοχληθεί σεξουαλικά κατά την διετή διαμονή της στο καθολικό σχολείο.

bilie-louis

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 άρχισε να τραγουδάει σε τοπικά κλαμπ με το όνομα "Billie", όνομα που το απέσπασε από την σταρ του κινηματογράφου Billie Dove. To δε επώνυμο της στα πρώτα της βήματα το είχε ως ?Halliday?, μάλλον για να αποστασιοποιηθεί απο τον πατέρα της, αργότερα βέβαια το άφησε ?Holliday? όπως και το γνωρίζουμε μέχρι και σήμερα. Σε ηλικία 18 χρονών ο παραγωγός John Hammond την ανακαλύπτει ενώ εκείνη τραγουδούσε σε ένα από τα μπαράκια του Harlem. H συμμετοχή της σε δίσκο ήταν θέμα χρόνου και πολύ γρήγορα έγινε μέρος δίσκου παρέα με τον ανερχόμενο κλαρινετίστα Benny Goodman. Σε αυτόν το δίσκο τραγούδησε αρκετά τραγούδια, ανάμεσα τους το ?Your Mother's Son-in-Law? και το ?Riffin' The Scotch? που μπήκε στο TOP 10.

Χαρακτηριστική πλέον η φωνή της και αρκετά αναγνωρίσιμη - κυρίως για την μελαγχολία της - συνεργάζεται με τον πιανίστα Teddy Wilson και αρκετούς ακόμα το 1935. Δημιούργησε αρκετά singles ανάμεσα τους τα "What a Little Moonlight Can Do" και "Miss Brown to You". Την ίδια χρονιά εμφανίστηκε και στο φιλμ ¨Symphony in Black¨ στο πλευρό του Duke Elligton. Περίπου την ίδια περίοδο γνωρίζει τον σαξοφωνίστα Lester Young, με τον οποίο ήρθε πολύ κοντά, μάλιστα για ένα διάστημα έμενε σπίτι της με την ίδια και την μητέρα της. O Young ήταν αυτός που της έδωσε το ψευδώνυμο ?Lady Day? το 1937 και εκείνη έγινε μέρος του group που συμμετείχε και ο ίδιος ( Count Basie's Orchestra).

billie-holiday-bio-profile

H Billie περιόδευσε με το νέο σχήμα της το 1937 ενώ τον επόμενο χρόνο δούλεψε με τον Artie Shaw και την ορχήστρα του. Η συνεργασία αυτή ήταν σημαντική για έναν επιπλέον λόγο, αφού η Billie ήταν ή πρώτη Αφρο-Αμερικανή τραγουδίστρια που συνεργάστηκε με ?λευκή? ορχήστρα. Κάποιοι από τους υποστηρικτές της μπάντας παρόλα αυτά δεν συμφωνούσαν ούτε με την φυλή της ούτε με την φωνή της και έτσι η ίδια αποχώρησε απογοητευμένη από το σχήμα.

billie-gardeniaΣυνέχισε μόνη της το βαθύ και ουσιαστικό καλλιτεχνικό της έργο στο καφέ Society της Νέας Υόρκης. Εκεί μάλιστα πιστεύεται ότι δημιούργησε το σήμα κατατεθέν της που ήταν η γαρδένια στα μαλλιά της και το τραγούδι της με το κεφάλι της γερμένο ελαφρώς προς τα πίσω. Ήταν τότε που παρουσίασε δύο από τα πιο διάσημα τραγούδια της τα "God Bless the Child" και "Strange Fruit? Η δισκογραφική της ήταν η Columbia και δεν ενδιαφερόταν καθόλου για το ?Strange Fruit?, που ήταν μια δυνατή ιστορία για το λιντσάρισμα των αφρο-αμερικάνων στο νότο. Αυτό δεν ήταν πρόβλημα για την Billie που πήγε στην εταιρεία Commodore για να το ηχογραφήσει. Αυτή η μπαλάντα της θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες της γιατί πρόκειται για ένα δυνατό θεματικά τραγούδι το οποίο επιπλέον δημιούργησε αντιδράσεις, αφού αρκετοί ραδιοφωνικοί σταθμοί δεν το έπαιζαν λόγο το θέματός του. Αυτή η απαγόρευση όμως, βοήθησε το κομμάτι να γίνει ?underground? και τελικά να γίνει μεγάλη επιτυχία.

Τα επόμενα χρόνια τραγούδησε πολλά κομμάτια για θυελλώδεις ερωτικές σχέσεις όπως τα "T'ain't Nobody's Business If I Do" and "My Man", που μάλιστα εικάζεται ότι αφορούσαν κατα κύριο λόγο προσωπικά της βιώματα, αφού όλες της οι σχέσεις ήταν συνήθως καταστροφικές και βίαιες. Παντρεύτηκε το 1941 και παρέα με την εξάρτηση της από το αλκοόλ πρόσθεσε και αυτή του καπνίσματος όπιου, κάτι που συνήθιζε να κάνει ο σύζυγος της James Monroe. O γάμος της δεν κράτησε για πολύ αφού και εδώ, δέχθηκε επανειλημμένα κακοποίηση. Την ίδια χρονιά έκανε ένα μεγάλο hit με το "God Bless the Child" ενώ υπέγραψε με την Decca Records ( 1944). Το 1945 και πάλι σημειώνει μεγάλη επιτυχία με το "Lover Man" ενώ συνάπτει σχέσεις ταυτόχρονα με τον τρομπετίστα Joe Guy.

Παρέα με τον Joe ξεκίνησε την χρήση της ηρωίνης και έτσι πρόσθεσε μια ακόμα ?κακή? συνήθεια, σίγουρα πιο επικίνδυνη απο τις παλαιότερες. Ο θάνατος της μητέρας της στα τέλη του 1945 την έριξε βαθιά στον κόσμο των εξαρτήσεων, εκεί κάπου ανάμεσα στην ηρωίνη και στο αλκοόλ αφού ένιωθε ότι ξεγελούσε έτσι τον πόνο της.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι παρόλα τα πολύ σοβαρά προσωπικά της προβλήματα, η Billie Holiday συνέχιζε να είναι μια πρώτου βεληνεκούς σούπερ σταρ για τον κόσμο της Jazz αλλά και γενικότερα της μουσικής σκηνής. Εμφανίστηκε παρέα με τον Louis Armstrong, το είδωλο της όπως είχε παραδεχτεί, στο φίλμ ?New Orleans? το 1947 και εκεί κάπου, προς τα τέλη της ίδιας χρονιάς, η εξάρτησή της από την ηρωίνη την καθήλωσε για πρώτη φορά και καλλιτεχνικά, αφού συνελήφθη για κατοχή και δέχτηκε ποινή κάθειρξης ενός έτους. Κάπως έτσι βρέθηκε σε κλινική απεξάρτησης και στην οποία παρέμεινε για έναν χρόνο.

billie-holiday

Βγαίνοντας από την κλινική βρέθηκε αντιμέτωπη με νέα προβλήματα. Το βαρύ ιστορικό της δεν της επέτρεπε να έχει άδεια για να μπορεί πλέον να τραγουδήσει σε κλαμπ, παρόλα αυτά κάτω από ειδικές συνθήκες και νομικά παραθυράκια μπορούσε να τραγουδήσει υπό προϋποθέσεις. Το εντυπωσιακό ήταν η Sold out εμφάνιση της στο Carnegie Hall, όχι πολύ αργότερα από την επανένταξη της στον μουσικό στίβο. Η νέα γνωριμία της με τον John Levy (ιδιοκτήτη μπαρ της Ν.Υ) ήταν το σπρώξιμο που χρειαζόταν για να βρεθεί να παίζει στο Ebony club της Νέας Υόρκης. Ο John έγινε αυτόματα ένας ακόμα άντρας που εκμεταλλεύτηκε την Billie κρατώντας πιστά την παράδοση των κακών επιλογών της για συντρόφους. Κάπου τότε συνελήφθη και πάλι για κατοχή ναρκωτικών αλλά αυτή την φορά περιέργος αθωώθηκε.

Το 1952 άρχισε να ηχογραφεί για τον Norman Granz, ιδιοκτήτη πολυάριθμων μικρών Jazz εταιρειών, ενώ το 1954 πραγματοποίησε μια επικών διαστάσεων επιτυχημένη τουρνέ στην Ευρώπη.

lady-day-singsΤο 1956 απασχόλησε το κοινό με τη απόφαση της να ξεκινήσει την βιογραφία της ?Lady Sings the Blues (1956)? με την βοήθεια του William Dufty. Παρόλο που θεωρητικά συμμετείχε η ίδια ενεργά σε αυτή της την βιογραφία ήταν σε πολύ κακή κατάσταση εκείνη την περίοδο, οπότε τελικά ενδέχεται να υπάρχουν αρκετές ανακρίβειες! Όπως η ίδια δήλωσε δεν διάβασε ποτέ το βιβλίο αυτό μετά την ολοκλήρωση του.

Νέα ερωτική περιπέτεια, αυτή την φορά με τον Louis McKay. Συνελήφθησαν για ναρκωτικά το 1956 και έναν χρόνο αργότερα παντρεύτηκαν στο Μεξικό. Όπως και οι προηγούμενοι άντρες στην ζωή της έτσι και ο Louis εκμεταλλεύτηκε το όνομα και τα χρήματα της προς όφελός του. Παρόλα τα προβλήματά της σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και με την φωνή της το τελευταίο διάστημα, κατάφερε και πραγματοποίησε μια εντυπωσιακή εμφάνιση στο τηλεοπτικό πρόγραμμα του CBS ?The Sound of Jazz? με τους Ben Webster, Lester Young, and Coleman Hawkins.

Το 1958 ηχογράφησε το ? Lady in Satin? με την ορχήστρα του Ray Ellis, δίσκος αναφορά για μια φωνή άκρως κακοποιημένη από τις καταχρήσεις και όμως τόσο βαθιά συναισθηματική ενώ στις 25 Μαίου του 1959 πραγματοποίησε την τελευταία της εμφάνιση στην Νέα Υόρκη. Όχι πολύ αργότερα απο αυτή της την εμφάνιση βρέθηκε στο νοσοκομείο με επιπλοκές σε καρδιά και συκώτι. Ήταν μάλιστα τόσο εθισμένη που συνελήφθη για κατοχή, ενώ ήταν στο νοσοκομείο και οι τελευταίες της ημέρες ήταν με αστυνομική επιτήρηση στο θάλαμο της.

Στις 17 Ιουλίου του 1959 πέθανε από επιπλοκές που δημιούργησαν αλκοόλ και ηρωίνη στο συκώτι. Περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι βρέθηκαν στην κηδεία της, ανάμεσα της, μύθοι της ιστορίας της Jazz όπως οι Benny Goodman, Gene Krupa, Tony Scott, Buddy Rogers και John Hammond.

Αυτή η μεγάλη καλλιτέχνις με την άστατη προσωπική ζωή επηρέασε βαθιά όλες τις μεταγενέστερες τραγουδίστριες της Jazz. H ζωή της έγινε φίλμ το 1972 με τον τίτλο ?Lady Sings the Blues ? με την Diana Ross να υποδύεται την Billie.

 

Σπάνιες συνεντεύξεις - Nτοκουμέντα

Επιλεγμένες βιογραφίες

  • "Billie's Blues: The Billie Holiday Story 1933 ? 1959 " by John Chilton (1989)
  • "Wishing On The Moon: The Life And Times Of Billie Holiday" by Donald Clarke (1994)
  • "With Billie" by Julia Blackburn (2005)
  • "Lady Sings The Blues" by Billie Holiday with William Dufty (2006)

Eπιλεγμένα τραγούδια

  • "Billie's Blues" (1936)
  • "My Man" (1937)
  • "I Must Have That Man" (1937)
  • "Strange Fruit" (1939)
  • "Them There Eyes" (1939)
  • "God Bless The Child" (1941) (songwriting credits)
  • "Am I Blue?" (1941)
  • "Lover Man" (Oh Where Can You Be?) (1945)
  • "Good Morning Heartache" (1946)
  • "Ain't Nobody's Business If I Do" (1949)
  • "Lady Sings The Blues" (1956)
  • "Fine and Mellow"
  • "Porgy"
  • "Don't Explain" (songwriting credits)

Πηγές άρθρου:Wikipedia.com, biography.com, youtube.com
To σπάνιο φωτογραφικό υλικό ειναι παραχώρηση της Visual Hellas
Γιώργος Δρακάκης

Σπούδασα Γραφικές Τέχνες και Προγραμματισμό εφαρμογών πληροφορικής με πολυμέσα ενώ έκανα ένα πολύχρονο πέρασμα απο μουσικές σπουδές. Είμαι ελεύθερος επαγγελματίας με βασικό αντικείμενο την  κατασκευή πρότυπων και απαιτητικών εφαρμογών για το διαδίκτυο. Έχω διδάξει τις αρχές Ψηφιακού Ραδιοφώνου σε Ιδιωτικό ΙΕΚ και ειμαι ο σχεδιαστής/προγραμματιστής όλων των ηλεκτρονικών δραστηριοτήτων της Εταιρείας Artspot.